Een multimediale publicatie is een jaarlijks geactualiseerde boekuitgave in combinatie met online beschikbaarheid van haar teksten en online doorverwijzingen. Deze geschiedt naar in house Sdu bronnen en relevante externe websites. Deze karakteristiek komt uit het voorwoord van ‘Sdu Commentaar Insolventierecht’, editie 2021. Deze teksten worden online doorlopend bijgewerkt en achterliggende jurisprudentie of Kamerstukken zijn online aan de commentaren gekoppeld en via hyperlinks direct beschikbaar. Van het boek verschijnt jaarlijks een geactualiseerde editie. Uitgever SDU heeft inmiddels, schat ik, een 30-tal van dergelijke Commentaren op allerlei rechtsgebieden. Het Commentaar Insolventierecht (een boek met bijna 1600 pagina’s) ontving ik onlangs. Er zijn ruim 30 auteurs/redacteuren aan verbonden.
Multimediaal concept
Bij de start van de serie Commentaren, rond 2005/2006, ben ik destijds betrokken geweest. Ik was van het Sdu Commentaar Insolventierecht daarna ook een jaar of vier één van de vijf redacteuren. Het ‘multimediale’ concept sprak me enorm aan, nadat ik toen al ruim 20 jaar ‘gewone boeken’ had geschreven. Wat me toen aantrekkelijk leek was ook de centrale idee dat de gebruiker in ‘12 minuten alles’ van een bepaald onderwerp zou kunnen kennen: wettekst, degelijk commentaar, verwijzingen naar rechtspraak, vermelding van literatuur. De tegenpool was toen Tekst & Commentaar Insolventierecht (toen nog, dacht ik, gewoon ‘Faillissementsrecht’ geheten). T&C was een bruikbaar, maar sobere publicatie voor de insolventiepraktijk, die in ‘5 minuten’ tot de kern van een onderwerp van een wettekst en een commentaar daarop kon doordringen. In die tijd waren de verwijzingen naar rechtspraak en literatuur door de auteurs van T&C tamelijk uitzonderlijk. Een ruime benadering bij ‘Sdu Commentaar’, paste – meende ik – beter bij de insolventiepraktijk, die 10-15 jaar een ontwikkeling en inhoudelijke kwaliteitsverbetering had meegemaakt (denk aan de INSOLAD cursus, Praktijkboek Curatoren en Tijdschrift voor Insolventierecht, alle geboren in het laatste decennium van de vorige eeuw).
Het doorontwikkelen van de professie in de insolventiewereld nu, vijftien jaar later, leert dat T&C veel meer rechtspraak en literatuur is gaan behandelen. Wetgeving ‘is just a mouse click away’. Rechtspraak zelf (eerst met LJN, sedert 2013 met ECLI) is uitstekend beschikbaar gekomen. Er zijn tijdschriften bijgekomen. Het fenomeen ‘on-line’ is gigantisch gegroeid. Het meest belangrijk: in een relatief korte tijd hebben grote groepen gebruikers zich ontwikkeld van ‘boekraadplegers’ naar ‘databankgebruikers’. Met de beoordeling van het hard copy boek alleen kan ik slechts beperkt over het gehele multimediale product oordelen.
Opbouw boek
Sdu Commentaar Insolventierecht kent, ook in de editie 2021, eenzelfde strakke opbouw: wettekst geordend per wetsartikel, commentaar bij afzonderlijke onderdelen c.q. leden van het wetsartikel, een sectie ‘jurisprudentie uitgebreid’ en een sectie ‘literatuurverwijzing’. De sectie Aanverwante regelingen kent vier documenten (2 x Recofa-richtlijnen en 2 x procesreglementen; het Landelijk procesreglement WHOA zaken rechtbanken is niet opgenomen, in het Voorwoord wordt de website-link vermeld). Vrij uitvoerig komen selecties uit de Invorderingswet en materiële belastingwetten en bepalingen van strafrecht en strafvordering aan de orde. Uiteraard zijn diverse onderdelen van de wetswijzigingen die voortvloeien uit de Herijkings-exercitie doorgevoerd. Mij viel bij het doorbladeren op dat de vernieuwde terminologie (‘verzoek’ in plaats van verzoekschrift of ‘schuldeiserscommissie’ in plaats van de cmmissie uit de schuldeisers) op enkele plaatsen in het commentaar en in de kantnoten niet is verwerkt.
Wetgeving
De tekst van het boek, meldt de binnenzijde, is bijgewerkt tot 1 mei 2020. Gelukkig (weer vermeld in het Voorwoord) is met de definitieve WHOA-tekst in art. 368-387 gewacht tot 1 januari 2021. Het commentaar is kort (40 pagina’s) en praktisch. Natuurlijk was bij het afronden ervan nog geen rechtspraak te vermelden. Wel zijn er literatuurverwijzingen, waarbij het opvalt dat de dissertatie van Mennens niet wordt aangeroerd. De effecten die de WHOA op de tot 2021 bestaande wettekst heeft zijn slordig verwerkt. Het nieuwe art. 3d is opgenomen, de wijzigingen in art. 5 niet, het nieuwe art. 42a weer wel, de wijzigingen in de tekst van art. 47 en 54 niet (maar beide worden wel vooruitlopend in het commentaar ter plaatse behandeld), art. 215 leden 3 en 4 niet. De overgang van de ene deel van wetgeving naar een ander wordt niet aangekondigd. Zo loopt het slot van het WHOA commentaar pardoes over in de tekst van de vernieuwde Insolventieverordening (2015/848) met aangepast commentaar
Rechtspraak en literatuur
Het gebruik van rechtspraak en literatuur is wisselend. Soms wordt deze bij het commentaar op een beginartikel van een afdeling in de wet opgenomen, vaker telkens weer per wetsartikel afzonderlijk vermeld. Misschien is in directe vindbaarheid bij online gebruik beter voorzien. In diverse commentaren is de rechtspraak goed verzorgd, ook die naar lagere rechtspraak. Soms is zij zeer uitvoerig, met letterlijke aanhaling van rechtsoverwegingen, soms is zij (erg) terughoudend, soms staat zij in de hoofdtekst van het commentaar, soms in voetnoten. Verouderd lijken me verwijzingen naar bijvoorbeeld Dorhout Mees of oudere drukken van mijn serie; zinledig is een verwijzing naar alleen Van der Feltz, zonder deel, zonder pagina.
Mij dunkt dat met vaste, gedetailleerde auteursrichtlijnen veel te winnen valt. Het duidelijke concept in de opbouw is over het algemeen goed gevolgd, maar kan op punten verbeteren. Ik vermoed dat ‘multimediaal’ ook betekent dat gebruikers een hoger verwachtingspatroon van de bruikbaarheid en actualiteit van de beschikbare informatie hebben, dan bij een ‘gewoon boek’. Het multimediale concept zorgt ervoor dat binnen enkele maanden deze korte boek-aankondiging kan worden weggegooid. Het multimediale product stelt ertoe in staat dat gebruikers continue verzekerd zijn van een actueel, doorlopend bijgewerkt en ge-hyperlinked commentaar op het Nederlandse insolventierecht.
N.E.D. Faber, M.J.M. Franken, P.J. Peters, A.J. Tekstra en P.M. Veder (red.), Sdu Commentaar Insolventierecht, Editie 2021. ISBN 978-90-12-40664-2.
Noot: dit boek ontving ik kosteloos van de uitgever met het verzoek om het aan te kondigen of te bespreken op mijn blog op www.bobwessels.nl.