Van Boom, hoogleraar civiel recht aan de Universiteit Leiden, schreef een heldere stidiepocket over kernpunten in het Nederlandse materieel beslag- en faillissementsrecht. Centraal staan de leerstukken van verhaal, uitwinning en rangorde. Na een korte inleiding volgen hoofdstukken over rangorde, hoofdlijnen van verhaalsbeslag, bijzonderheden daarvan, faillissement en beslag, de positie van de fiscus en benadeling in verhaalsmogelijkheden. Het zijn onderwerpen die uit vermogensrechtelijk perspectief worden behandeld en de materiele kanten van beslag betreffen. Meestal worden kernachtig per hoofdstuk de hoofdputen uiteengezet, waarna enkele complicaties worden uitgediept.
De auteur introduceert eerst de termen die een rol spelen, zoals verhaalsvermogen, excutie, executoriale titel of verhaalsbeslag aan de hand van enkele casus. De uiteenzettingen krijgen een vervolg met de lastige materie van rangorde, met uitleg over concursus, concurrente vorderingen, bijzondere en algemene voorrechten en andere in de wet aangegeven gronden van voorrang, bijvoorbeeld het voorrangsrecht van de huurder of de pachter (art. 3:246 lid 7 BW) en het retentierecht (art. 3:292 BW). In dit hoofdstuk past, hetgeen de auteur ook doet, een korte duiding van de achtergestelde vordering. Duidelijk worden de algemene hoofdlijnen en de bijzonderheden van verhaalsbeslag gepresenteerd, welke goederen voor beslag vatbaar zijn en welke niet, het rechtskarakter van beslag en haar rechtsgevolgen. Door gebruikmaking van korte casus en vrij uitvoerige voetnootverwijzingen naar wetsbepalingen en rechtspraak ontstaan korte, maar duidelijke overzichtjes van de werking van de ‘Vormerkung’ (art. 7:3 BW), derdenbeslag en haar blokkerende werking en bijvoorbeeld de verweermiddelen van de derde-beslagene. Voor de student een prima introductie, voor de gevorderde een mooie herhaling, zoals over ‘Beslag op toekomstige vorderingen’, puntig in vier pagina’s uiteengezet.
Faillissement wordt in haar traditionele benadering als instrument van verhaal, rangregeling en uitwinning uitgewerkt. Ook hier weer kort de kernbegrippen, zoals concursus, paritas, separatisme, fixatie en beschikkingsonbevoegdheid van de gefaillleerde, met een kernachtige beschouwing van art. 35 Fw, het vervallen van gelegde beslagen ex art. 33 lid 2 Fw, met behandeling van complicaties als het feit dat op het moment van beslaglegging en faillissement door de beslagene (de latere gefailleerde) nog een beschikkingshandeling wordt verricht. De auteur vervolgt met de indeling van vorderingen en schulden bij faillissement, inclusief de post-faillissementsschuld (boedelschuld), met een korte duiding van het arrest Koot Beheer/Tideman q.q. Ik vermoed dat de tekst van het boekje al was afgesloten om nog met het arrest Credit Suisse/OSX (HR 23 maart 2018, ECLI:NL:HR:2018:424) rekening te kunnen houden. Het arrest bevat een herformulering ten opzichte van Koot Beheer/Tideman q.q. Goede teksten voor student (en overzichtelijke herhaling voor de praktijk) zijn onderwerpen als faillissement en betalingstransactie, de positie van de fiscus en – verrassend om dat onderwep in deze publikatie behandeld te zien – de benadeling in verhaalsmogelijkheden (pauliana en onrechtmatige daad).
Al met al geeft het boek inzicht in de harde kanten van het vermogensrecht, biedt het steun aan studenten die met deze onderwerpen zoals uitgewerkt in uitvoerige studieboeken worstelen en vormt het een mooie inleiding voor jonge praktijkjuristen dan wel een bondige opfrissing voor hen bij wie die kennis wat is weggezakt.
W.H. van Boom, Verhaal, uitwinning en rangorde, Den Haag: Boom juridisch 2018, 135 pp. ISBN 978-94-6290-535-1. Bestelinformatie: www.boomdenhaag.nl/webshop
Noot: dit boek ontving ik kosteloos van de uitgever met het verzoek om het aan te kondigen of te te bespreken op mijn blog op www.bobwessels.nl.