In die beschouwing concludeer ik: Het zijn niet alleen de insolventieprocedures van de lidstaten die zijn of worden hervormd door de toegenomen focus op de redding van bedrijven. Er zijn ook veranderingen gaande met betrekking tot de personen die betrokken zijn bij deze procedure. Traditioneel zijn deze personen of instanties in veel Europese landen in insolventieprocedures: de rechtbank, de insolventiebeoefenaars (vaak een jurist, soms een accountant) en in meerdere landen een toezichthoudende rechter of, in sommige landen, een crediteurencommissie. In anticipatie op dan wel in het kielzog van wetgevende veranderingen en vernieuwingen, zijn ook deze spelers in transitie. Zij moeten zich voorbereiden op toenemende bedrijfsherstructureringen, internationale contacten bij samenwerking in herstructureringen- en insolventiezaken en relatief nieuwe gebieden als fraude-detectie.
In een onlangs gepubliceerde beschouwing: ‘Het insolventierecht verandert stormachtig: kan de professie volgen?’, in: ‘Waar niet is …’. Flarden uit de insolventie-onderzoekspraktijk, Grant Thornton Forensic & Investigation Services, december 2017, schreef ik, als slot, de tekst die hieronder is opgenomen. De bundel zelf bevat een 30-tal interviews met curatoren en artikelen over samen werken aan bestrijding van faillissementsfraude, het oorzaken-onderzoek en het veiligstellen van gegevens in faillissement.
De tekst luidt: Naast de genoemde personen en lichamen kunnen ook anderen een rol of functie hebben in voor-insolventieprocedures. De Europese Commissie geeft hen ook een eigen plaats als de ‘deskundige op het gebied van herstructurering’, die bijvoorbeeld de schuldenaar of de schuldeisers bijstaat bij het opstellen van of het onderhandelen over een herstructureringsplan of het houden van toezicht over de activiteiten van de schuldenaar tijdens de onderhandelingen over een herstructureringsplan en daarover verslag uitbrengen. Daaronder vallen een gerechtelijk aangestelde bemiddelaar of toezichthouder, een mediator die lastige onderhandelingen over een herstelplan begeleid of – in een vroegere fase van algemene financiële bedrijfsproblemen – een turnaround adviseur.
Zijn de huidige insolventie-professionals voldoende toegerust om conform de toevloed aan vernieuwde regels te handelen? Zijn in Nederland relatief nieuwe partijen als accountants, toezichthouders, bedrijfsherstelspecialisten of turnaround adviseurs op hun nieuwe taken berekend? De inhoudelijke vernieuwingen tonen aan dat het in ieder geval noodzakelijk is brede expertise te hebben op het gebied van herstructurerings- en insolventierecht, vennootschapsrecht of algemeen contractrecht als ook om kennis te ontwikkelen over zaken als financiële herstructurering, zorgvuldige boekhouding en administratie, jaarrekeningen en belastingen, mediation, strategie, communicatie en bedrijfskunde om te slagen in de zoektocht naar synergie tussen onderdelen van een groep.
Een belangrijk punt in elk herstructurerings- en insolventiestelsel is dat een insolventiebeoefenaar voldoende competent (knowhow, vaardigheden en professionaliteit) is en het vertrouwen en respect van alle stakeholders heeft. Zonder dat, is een systeem gedoemd tot falen. Daarom zijn veranderingen in materiële regels, waaronder regels en praktijken in de pre-insolventiefase, evenzovele uitdagingen voor elke beoefenaar en beroepsorganisatie om tred te houden met deze ontwikkelingen. Turbulente tijden met rusteloze regels vereisen gekwalificeerde en stevige professionals.